Kasteel Valkenburg is een kasteelruïne en deze voor Nederland zeldzame hoogteburcht ligt op de Heunsberg, een uitloper van het plateau van Margraten. Het kasteel, ooit de burcht van de heren van Valkenburg, werd in 1672 verwoest maar nooit geheel afgebroken. Onder het kasteel bevinden zich diverse vluchtgangen en ligt de Kasteelgroeve. De Valkenburgse kasteelruïne is een belangrijke toeristische attractie en sinds 1967 een beschermd rijksmonument.
Bouwmeester Pierre Cuypers maakte rond 1894 een plan voor de restauratie en gedeeltelijke reconstructie van de kasteelruïne. Het plan werd niet uitgevoerd.
Op 27 december 1919 werd de kasteelruïne voor de prijs van 18.200 gulden overgedragen aan de Katacomben-Stichting. In de jaren 1923-1930 volgde een consolidatie van de bouwvallige kasteelresten. De huidige eigenaar, de Stichting Kasteel van Valkenburg, bestaat sinds 1924 en heeft als oogmerk de kasteelruïne en de bijbehorende Fluweelengrot voor het nageslacht te behouden en beide monumenten veilig en toegankelijk te houden. In 1953 werd de kasteelruïne opnieuw gerestaureerd.
